Het Dolhuys

Het Dolhuys te Haarlem is een museum in een voormalig dolhuis, waar sinds de 16e eeuw krankzinnigen werden verpleegd. Het museum heeft als belangrijkste onderwerp de psyche en geest van de mens in al haar facetten.

Gebouw

Leprozerie

Het oudste gedeelte van het complex aan de Schotersingel dateert uit 1320 en was in eerste instantie in gebruik als leprozerie. Het complex lag in die tijd buiten de stadsmuren omdat leprapatiënten werden geweerd uit de steden. De Haarlemse leprozerie was daarnaast een officiële schouwplaats: leprapatiënten uit geheel Holland werden hiernaartoe gestuurd om geschouwd te worden. Als ze werkelijk lepra hadden kregen ze een 'vuilbrief' (bewijs van ziekte) mee die hen het recht gaf te bedelen en te wonen in een leprozerie in hun eigen woonplaats. Leprozen met een vuilbrief kregen een klepper waarin het Haarlemse stadswapen was gegraveerd.

Dolhuis

In 1559 (na het verdwijnen van lepra) werd het huis verbouwd en ingericht tot dolhuis en werden er ' krankzinnigen' gehuisvest. Kalme patiënten konden vrij rondlopen, voor lastige patiënten werden er veertien dolcellen met een getraliede deur, een houten krib en een poepdoos ingericht. Een luikje boven in een cel zorgde voor licht en lucht.

Andere bewoners

Na de 'dollen' werden er in het dolhuis achtereenvolgens syfillispatiënten, (oudere) zieken en ten slotte kinderen verzorgd.

Museum

Sinds 2005 is in het voormalige Dolhuys een museum met de naam 'Het Dolhuys' gevestigd. Een onderdeel van het museum zijn de cellen voor de 'dollen' (uit de 16e eeuw), die nog volledig intact zijn. Focus van het museum heeft de psychiatrie. Het museum is een initiatief van zeven psychiatrische ziekenhuizen: GGZ Noord-Holland-Noord, Mentrum, De Meren, Buitenamstel, GGZ Dijk en Duin, De Geestgronden en Rivierduinen.

Het Dolhuys is een zogenoemd belevingsmuseum: het gaat niet om de verzameling spullen maar om ervaringen en meningen en wil laten zien dat de grens tussen gek en normaal soms uiterst dun is. Het museum geeft een overzicht van hoe er door de eeuwen heen met ‘gekte’ werd omgegaan. Naast de vaste tentoonstelling zijn er wisselende exposities. Bezoekers kunnen zichzelf testen: 'Hoe normaal ben jij?'. Het museum heeft tevens een collectie kunst, waaronder een aantal belangrijke werken van outsider-kunstenaar Willem van Genk.

In 2005 won het museum de Nederlandse Design Prijs in de categorie ‘Exhibition & Experience Design’. In 2007 kreeg het een eervolle vermelding bij "European Museum of the Year Award".

Trivia

• De naam van de nabijgelegen Kloppersingel verwijst mogelijk naar de verplichting van leprapatiënten om een klepper te hanteren om voorbijgangers te waarschuwen voor hun ziekte.

Source: https://nl.wikipedia.org/wiki/Het_Dolhuys