Muiderslot

Het Muiderslot is een nog in goede staat verkerend middeleeuws kasteel in het Noord-Hollandse Muiden, gebouwd rond 1296, in ere hersteld vanaf 1370 en een Rijksmuseum sinds 1878. De eerste restauratie begon in 1895, de tweede, waarbij ook de directe omgeving in 17e-eeuwse staat werd teruggebracht, in 1955. In 1999 begon de laatste restauratie, waarbij de vesting en de groentetuin aan de beurt kwamen.

Het slot is waarschijnlijk in het laatste kwart van de 13e eeuw gebouwd en veel van de inrichting dateert uit de 17e eeuw, maar is er pas later neergezet. In 1296 werd graaf Floris V in de omgeving van het kasteel vermoord. In de jaren 1610-1647 was P.C. Hooft de hoofdbewoner vanwege zijn functie van drost van Muiden. Hooft bracht er voornamelijk de zomers door en stelde het slot gastvrij open voor zijn vriendenkring, wier bezoeken later leidden tot de schilderachtige Muiderkringmythe. In de Franse tijd gebruikte het Franse leger het kasteel als kazerne en toen vanaf 1795 het slot niet meer bewoond werd, raakte het in verval.

Architectuur

Het kasteel is een vierkante waterburcht. Op iedere hoek van het kasteel staat een ronde toren en binnen de muren staat een groot gebouw met trapgevels. Het kasteel heeft een slotgracht met een ophaalbrug. Om het kasteel heen zijn er onder meer een gerestaureerde moestuin en een kruidentuin.

Wanneer het Muiderslot gebouwd is, is onzeker. Meestal zegt men dat het door graaf Floris V werd gebouwd, die rond 1280 de plaats Muiden stichtte, maar mogelijk bestond het kasteel toen al en heeft de graaf het slechts gekocht. Het kasteel werd gebouwd aan de monding van de Vecht in de Zuiderzee, waar tegenwoordig het IJmeer ligt. Direct bij het kasteel ligt Muiden met zijn haven. Rond 1300 werd het afgebroken, maar in 1350 herbouwd in vergrote stijl.

Geschiedenis

Door middel van een ketting over de Vecht kon Floris V tol heffen bij de langsvarende schepen.

Moord op Floris V

Graaf Floris V werd op 27 juni 1296 in de omgeving van het kasteel vermoord. Tijdens een valkenjacht werd hij gevangengenomen door de deelnemende edellieden Gijsbrecht IV van Amstel en Herman van Woerden. Hij werd vijf dagen gevangengezet in het kasteel. Bij een ontsnappingspoging uit het kasteel werd hij, door onder anderen Gerard van Velsen, gedood met 22 messteken.

Het kasteel werd vervolgens verwoest door bisschop Willem van Mechelen, die vermoedelijk met de stenen van het Muiderslot het kasteel Vredelant (Vreeland) liet uitbreiden. Wat restte was een 'borchterrein', pas 70 jaar later werd door graaf Albrecht van Beieren rond 1370 op dezelfde plaats en met dezelfde plattegrond het (huidige) Muiderslot weer opgebouwd, hoewel er ook suggesties zijn dat het slot nooit verwoest is geweest.

Bewoning

Het Muiderslot werd meestal bewoond door slotvoogden, die het kasteel namens hun heer beheerden; dat was bijvoorbeeld de bisschop of de landgraaf. In het begin van de 16e eeuw werd het kasteel korte tijd eigendom van de Geldersen. In de Tachtigjarige Oorlog werd het slot in 1577 namens Willem van Oranje ingenomen.

P.C. Hooft en de Muiderkring

De meubels, gebruiksvoorwerpen en schilderijen die momenteel in het kasteel zijn te bezichtigen stammen uit de 17e eeuw, de periode dat P.C. Hooft de functie van Drost van Muiden bekleedde en er woonde. Hoofts gastvrijheid leidde tot de mythe van de Muiderkring, een vermeende groep van letterkundigen en geleerden die regelmatig zouden zijn samengekomen voor literaire en muzikale avonden op het slot. Het betreft een in de negentiende eeuw ontstaan geromantiseerd beeld van een groep geleerden en literatoren die regelmatig op het slot bijeenkwamen om eensgezind een culturele ontwikkeling te bewerkstelligen. In de twintigste eeuw heeft onderzoek het beeld tot realistische proporties teruggebracht. Hoewel in 1616 al Bredero en Hugo de Groot tegelijkertijd een bezoek aan het slot brachten, vond het eerste gedocumenteerde verblijf dat als een dergelijke bijeenkomst aan te merken valt plaats op 7 juli 1633 en het laatste in de zomer van 1645. In plaats van een georganiseerde vaste groep prominenten die een cultureel doel nastreefde, stelde Hooft het slot als een soort vakantieoord ter beschikking van zijn vriendenkring. Vast staat dat een keer of vaker bezoeken aan het slot zijn gebracht door onder anderen Vondel, Barlaeus, Constantijn Huygens, Vossius, Roemer Visscher en diens dochters Anna en Tesselschade.

Verval en restauraties

Na de dood van Hooft raakte het slot in verval. In de Franse tijd werd het kasteel als kazerne gebruikt door het Franse leger. Vanaf 1795 werd het slot niet meer bewoond en raakte het in verval. Het Ministerie van Oorlog gebruikte het als opslagplaats, tot het gebouw daarvoor te bouwvallig werd bevonden. In 1825 werd het voor sloop te koop aangeboden, wat zoveel betekende dat de koper het gebouw mocht slopen en de afkomende bouwmaterialen in eigendom kreeg (het terrein werd dus niet te koop aangeboden). Na vele oproepen aan koning Willem I, onder andere van historicus en literator Samuel Iperusz. Wiselius, werd de verkoop echter verhinderd. Het gebouw werd door het Ministerie van Oorlog overgedragen aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken.

De Afdeling Kunsten en Wetenschappen van dit ministerie begon pas in 1895 met de restauratie, die werd uitgevoerd onder leiding en volgens plannen van Pierre Cuypers. De tweede restauratie vond plaats vanaf 1956, waarbij reconstructies van de vorige restauratie als te fantasierijk weer werden verwijderd. Ook het terrein rond het kasteel werd in 17e-eeuwse staat teruggebracht met pruimenboomgaard en kruidentuin. De laatste restauratie is gestart in 1999 met het herstel van de vesting en de tuinen en heraanleg van de oorspronkelijke groentetuin, de Warmoeshof.

Het Muiderslot en de vesting eromheen zijn nog steeds eigendom van de Staat (Rijksgebouwendienst).

Trivia

• Het Grondplan komt grotendeels overeen met het grondplan van Kasteel Radboud in Medemblik. Ook dat kasteel is gerestaureerd door Cuypers.
• Buiten het kasteel is een pruimenboomgaard, die ook al bestond in de tijd van Hooft. (Een beroemde uitdrukking van Hooft tegen de andere leden van de Muiderkring: "Tot ziens in de pruimentijd").
• Het Waterliniepad en het Floris V-pad lopen langs het Muiderslot.
• In 2010 vonden hier de opnames plaats van de film: Snuf en het spookslot. Het Muiderslot stelt dan de Ruïne van Brederode voor, voordat het verviel.
• Het Muiderslot staat afgebeeld op Klaveren aas van het standaard kaartspel met Nederlands beeld.
• Het slot is meermalen te zien geweest als kasteel van Sinterklaas in De Club van Sinterklaas.

Source: https://nl.wikipedia.org/wiki/Muiderslot