Stadhuis van Antwerpen

Het stadhuis van Antwerpen bevindt zich op de Grote Markt in de Belgische stad Antwerpen. Het stadhuis staat op de lijst van het UNESCO-wereldcultuurerfgoed als onderdeel van de groepsinschrijving Belforten in België en Frankrijk.

Het stadhuis is een renaissancegebouw, ontworpen door de architect Cornelis Floris De Vriendt. Het is gebouwd tussen 1561 en 1564. Het stadhuis is overwegend gebouwd in de renaissancebouwstijl; de middelste sectie doet echter al denken aan de barok.

Ontstaansgeschiedenis

In de 16de eeuw nam de bevolking van de stad Antwerpen sterk toe, net als de hoeveelheid werk van de burgemeester en de schepenen. Er ontstond daardoor de behoefte om het toenmalig schepenhuis te vervangen voor een nieuw exemplaar. Rond 1540 werd daarom aan de architect Dominicus de Waghemakere de opdracht gegeven om een ontwerp voor een nieuw stadhuis te tekenen. Een ander prijzig project (de nieuwe stadsomwalling) kreeg echter voorrang, waardoor het plan voor een nieuwe stadhuis voor enige tijd de ijskast in ging. In 1560 kwam er een nieuw ontwerp tot stand, waarbij onder andere architect Cornelis Floris De Vriendt, beeldhouwer Willem van de Broeck, dichter Willem van Haecht en de schilders Jan Metsys en Lambert van Noort betrokken waren. De bedoeling was een stadhuis te ontwerpen in de op dat moment nieuwe renaissancestijl. Om bouwkosten te drukken, zou de begane grond van het pand gaan bestaan uit winkelpanden. Met de verhuur daarvan hoopte men een deel van de kosten later terug te kunnen winnen. Het pand zelf zou neergezet worden op de Grote Markt. Dit plein was gemeente-eigendom, en zou daarom niets kosten.

Oorspronkelijk dacht men zo'n 100.000 gulden kwijt te zijn aan de bouw van het nieuwe stadhuis. Men begon in november 1560 met het graafwerk en de eerste steen werd gelegd op 27 februari 1561. Twee jaar later was twee derde van het gebouw voltooid, maar was ook het geld op. De stad moest hierom nog eens 50.000 gulden lenen. Uiteindelijk werd het dak voltooid in de zomer van 1564 en de inhuldiging volgde op 27 februari van het jaar daarop.

Reeds in 1576 volgde er een zware klap voor het stadhuis. Soldaten van de Spaanse koning, die in geen maanden soldij hadden ontvangen, besloten de stad Antwerpen - de rijkste stad uit de regio - te plunderen. Doordat er vanuit het stadhuis flink verzet geboden werd, staken de soldaten het gebouw in brand. Het dak en het interieur overleefden de vuurzee niet. De herstelwerkzaamheden begonnen twee jaar later.

Gevel

Helemaal bovenaan de gevel, op de klokkentoren, staat de adelaar gericht naar Aken. In de middelste sectie van de gevel bevinden zich drie nissen met in elke nis een standbeeld. Het bovenste standbeeld is een afbeelding van Maria. Dit heeft er echter niet altijd gestaan. Tot 1586 stond hier het beeld van Brabo, volgens de legende de stichter van de stad Antwerpen, en van het Hertogdom Brabant. Hij symboliseerde onder meer het (relatieve) zelfbestuur van de stad. Het beeld werd in 1587 door de jezuieten verwijderd, die tijdens de contrareformatie een belangrijke rol in het Antwerpse leven speelden.

De andere twee beelden symboliseren Vrouwe Justitia (gerechtigheid) en Vrouwe Prudentia (voorzichtigheid); de belangrijkste deugden van het stadsbestuur. Tussen de dames in hangt het wapenschild van de Spaanse koning Filips II die het op dat moment in grote delen van Europa - waaronder ook in Antwerpen - voor het zeggen had. Verder hangt geheel links het wapenschild van de hertog van Brabant, en rechts dat van de Markgraaf van Antwerpen. Op dit laatste wapenschild is een adelaar te zien. De twee zeecentauren links en rechts van Brabo (thans Maria) verwijzen naar de Schelde.

Indeling

In het stadhuis bevinden zich onder andere de volgende ruimtes:

• Leyszaal, een erezaal waar gasten worden ontvangen. Boven de deuren hangen elf portretten van de hertogen van Brabant, geschilderd door Hendrik Leys
• Klein Leyszaal
• Trouwzaal met muurschilderingen van Viktor Lagye
• Wandelzaal met (een replica van) het gewaad van koningin Astrid bij haar intrede in 1935, en de (originele) hoed
• Militiezaal met een schoorsteen
• Raadszaal, in gebruik als vergaderruimte voor de gemeenteraadsleden, en met plafondschilderingen van Jacob de Roore uit 1713, ter gelegenheid van de Vrede van Utrecht
• Kabinet van de Burgemeester met een schouw van Pieter Coecke van Aelst

De Groene Poort in de Poolse stad Gdańsk werd geïnspireerd door het stadhuis van Antwerpen.

Toerisme

Het stadhuis is nog altijd als stadhuis in gebruik, en daarom niet open voor bezoekers. Slechts een paar keer per jaar, op speciale gelegenheden, opent het stadhuis zijn deuren, en kan de pracht en praal ook door de 'gewone sterveling' bewonderd worden.

source https://nl.wikipedia.org/wiki/Stadhuis_van_Antwerpen